سرطان

سرطان چیست؟

به رشد و تکثیر بی رویه و خارج از کنترل تعدادی از سلولهای بدن سرطان گفته میشود.

سالانه بیش از ۱۰ میلیون نفر در جهان به سرطان مبتلا شده که ۶ میلیون نفر آنها می میرند (تا سال ۲۰۰۰ میلادی)، پیش بینی می شود که تعداد ابتلا به سرطان تا سال ۲۰۱۵ میلادی به ۱۵ میلیون نفر در سال برسد، هم اکنون سرطان در کشورهای پیشرفته دوّمین علّت مرگ و میر و در کشورهای جهان سوّم سوّمین علّت مرگ و میر می¬باشد (اوّلین علّت بیماریهای قلب و عروق و سوّمین علّت حوادث و سوانح جاده ای است)
جسم انسان از میلیونها سلول تشکیل شده است که در کنار هم، بافتهایی مانند ماهیچه ها، استخوان و پوست را می سازند که هر کدام یک عملکرد واحد دارند، سلولها به طور طبیعی ،با دو تا شدن به طریقه منظم و کنترل شده تکثیر می کنند و منجر به رشد و ترمیم بافتهای بدن می شوند.

بعضی اوقات تقسیم سلولها، بدون کنترل و به صورت غیر عادی انجام می شود. رشد غیر عادی و بیش از حد سلولهای بافت، تومور نامیده می شود که می تواند خوش خیم و یا بدخیم باشد.

تومورهای خوش خیم معمولا محدود به قسمت کوچکی از بدن است و اغلب به آهستگی رشد میکند. این تومورها بسته به اندازه و محلشان، مشکلاتی به وجود میآورند که با درمان تومور که غالبا جراحی میباشد، معمولاً بیمار مشکل دیگری نخواهد داشت.
سرطان یا تومورهای بدخیم نیز در یک فضای محدود شروع می شوند، امّا میتوانند به بافتها و ارگانهای مجاور گسترش یابند. سلولهای سرطانی ممکن است با جریان خون و یا سیستم لنفاتیک به مناطق دورتری در بدن منتقل شوند. تاکنون بیش از ۲۰۰ نوع سرطان شناسایی شده است.

انواعسرطانها
۱-کارسینوم: شامل سرطانهایی می شود که سازندۀ پوست (مثل سرطان پوست) یا پوشانندۀ لایۀ داخلی اعضا (مثل سرطان ریه) و یا سازندۀ غدد (مثل سرطان پستان) هستند.
۲- سارکوم: این دسته سرطانهایی هستند که از بافت همبند مثل غضروف، استخوان وماهیچه منشاء میگیرند.
۳- لوسمی و لنفوم ها: شامل سرطان هایی است که از سلول های تشکیل دهنده خون و سلولهای ایمنی منشاء میگیرد.
در کشورهای غربی، سرطان پوست شایع ترین سرطان است و پس از آن سرطان سینه، ریه، پروستات، روده بزرگ، مثانه و رحم قرار دارد.

 

 

علّت بروز سرطان چیست؟
علّت دقیق آن ناشناخته است ولی عوامل زیر باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان میشود:
 سیگار                                                رژیم غذایی و تغذیه
 عفونت                                               چاقی
 نداشتن فعالیّت فیزیکی                       مواجهات شغلی
 الکل                                                  ژنتیک
 نور آفتاب
عوامل مؤثر بر ایجاد سرطان

یکسری از عوامل مؤثر بر ایجاد سرطان قابل تغییرند مثل:
توتون و تنباکو(۹۰% سرطان ریه ناشی از مصرف توتون است، در ضمن در سرطانهای حنجره، حلق، مری، مثانه، پانکراس، کلیه و دهانۀ رحم نیز تأثیر دارد).
رژیم غذایی (۳۰% سرطان به رژیم غذایی مربوط است، غذای پرچرب باعث افزایش ابتلا به سرطان رودۀ بزرگ و پستان؛ غذاهای دودی و نمک سود و ترشیجات و غذاهای کنسروی که حاوی مواد نگهدارنده نیتراتی هستند باعث افزایش سرطان مری، معده و حلق میشوند).

عادت جنسی …
الکل ( باعث افزایش سرطان دهان، حلق و مری و کبد می شود)؛
عفونت هپاتیت B (باعث افزایش سرطان کبد میشود).
مواجهه شغلی با عوامل سرطانزا (نیز باعث افزایش بعضی از سرطان ها می شود).
بعضی از انواع سرطانهای پستان و سرطانهای روده بزرگ ارثی می باشند.
روش های کاهش خطر ابتلا به سرطان
 اجتناب از سیگار کشیدن
 اجتناب از چاقی
 فعالیت بدنی روزانه در هوای خنک
 مصرف زیاد میوه و سبزیجات
 اجتناب از مواجهه زیاد با نور خورشید
 عدم مصرف الکل
 واکسیناسیون علیه هپاتیت B

 

توصیه های بهداشتی
درصورت وجود موارد زیر به پزشک مراجعه نمائید:
۱) زخمی که بهبود نیابد، تغییر رنگ پیدا کند، زخمی شود و یا خونریزی نماید.
۲) خونریزی یا ترشح غیر عادی از هر منفذی از بدن به طور مثال، خون در ادرار، مدفوع و یا قاعدگی مکرّر شوید.
۳) یک توده یا تورّمی که به طور پیشرونده بزرگ شود که ممکن است همراه با درد یا بدون درد باشد.
۴) سوء هاضمه یا مشکل در بلعیدن غذا.
۵) تغییر در عادت اجابت مزاج برای ۲ تا ۳ ماه.
۶) تغییر واضح در اندازه یا ساختار زگیل یا خال.
۷) سرفه در فرد غیر سیگاری یا خشونت صدا که بیش از ۲ هفته طول بکشد. تشدید سرفه در فرد سیگاری.
۸) خستگی غیر قابل توجیه و یا کاهش وزن مساوی یا بیشتر از ۱۰% از وزن بدن در یک دوره ۳ تا ۶ ماهه.
۹) درد دائمی یا احساس مشکلی در ناحیه شکم.
۱۰) تب غیر قابل توجیه.

 

 

درمان سرطان
هر نوع سرطان عوامل، مشخصات و همچنین درمان خاص خود را دارد اما روش های اصلی درمان سرطان عبارتند از:
ا- جراحی                   ۲- رادیوتراپی
۳- شیمی درمانی         ۴- هورمون درمانی
۵- ژن درمانی